Miesiąc: czerwiec 2024

ODPADY MEDYCZNE

Opublikowano przez

Z cyklu: Definicje ustawy o odpadach

Odpady medyczne – rozumie się przez to odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny.

Zgodnie z art. 94. ustawy o odpadach zakazuje się odzysku odpadów medycznych i odpadów weterynaryjnych, z wyjątkiem rodzajów odpadów wymienionych niżej (kody odpadów zgodnie z katalogiem odpadów):

18 01 Odpady z opieki okołoporodowej, diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej:
18 01 01 – Narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 01 03)
18 01 04 – Inne odpady niż wymienione w 18 01 03 (np. opatrunki z materiału lub gipsu, pościel, ubrania jednorazowe, pieluchy)
18 01 06* – Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne
18 01 07 – Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione w 18 01 06
ex 18 01 10* – Odpady amalgamatu dentystycznego (z wyłączeniem odpadów o właściwościach zakaźnych)
ex 18 01 81 – Zużyte peloidy po zabiegach wykonywanych w ramach działalności leczniczej inne niż wymienione w 18 01 80 – borowina pozabiegowa
18 02 Odpady z badań, diagnozowania, leczenia i profilaktyki weterynaryjnej
18 02 01 – Narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 02 02)
18 02 03 – Inne odpady niż wymienione w 18 02 02
18 02 06 – Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione w 18 02 05

Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 26 listopada 2021 r. w sprawie unieszkodliwiania oraz magazynowania odpadów medycznych i odpadów weterynaryjnych określa dopuszczalne sposoby unieszkodliwiania i warunki magazynowania odpadów medycznych i odpadów weterynaryjnych oraz warunki prowadzenia procesów unieszkodliwiania odpadów medycznych i odpadów weterynaryjnych, a także sposób monitoringu tych procesów, dla których prowadzenie monitoringu jest konieczne dla zapewnienia prawidłowego prowadzenia tych procesów.

Dopuszczalnymi sposobami unieszkodliwiania odpadów medycznych i odpadów weterynaryjnych, nieposiadających właściwości zakaźnych, są:

1) przekształcanie termiczne na lądzie (D10),

2) obróbka fizyczno-chemiczna z wyłączeniem autoklawowania, dezynfekcji termicznej oraz działania mikrofalami, jeżeli technika zastosowana w tej obróbce zapewnia bezpieczne dla środowiska oraz dla życia i zdrowia ludzi unieszkodliwianie odpadów (D9),

3) składowanie na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne (D5) – dla odpadów innych niż niebezpieczne.

Zakazuje się unieszkodliwiania zakaźnych odpadów medycznych i zakaźnych odpadów weterynaryjnych poza obszarem województwa, na którym zostały wytworzone. Dopuszcza się unieszkodliwienie zakaźnych odpadów medycznych i zakaźnych odpadów weterynaryjnych na obszarze województwa innego niż to, na którym zostały wytworzone, w najbliżej położonej instalacji, w przypadku braku instalacji do unieszkodliwiania tych odpadów na obszarze danego województwa lub gdy istniejące instalacje nie mają wolnych mocy przerobowych.

Link do rozporządzenia

ODPAD (definicja)

Opublikowano przez

Z cyklu: Definicje ustawy o odpadach

Odpady – rozumie się przez to każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany.

Z orzeczeń sądowych:

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 maja 2023 r. III OSK 7662/21 – przesłanki kwalifikacji przedmiotu jako odpadu

Z uzasadnienia prawnego:

Istotnym elementem definicji odpadu jest pojęcie „pozbycie się„, które stanowi przesłankę do uznania za odpad. Oznacza ono zmianę sposobu użytkowania wskazanego przedmiotu, czyli użytkowanie w inny sposób niż nakazuje to przeznaczenie danego przedmiotu, a nowy sposób użytkowania mógłby wywoływać niekorzystne oddziaływanie na środowisko.

Z definicji zawartej w art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o odpadach wynika dwoista natura odpadu. Odpadem zatem pod pewnymi warunkami może stać się substancja lub przedmiot. Pojęcie „pozbywać się” należy interpretować w świetle celu ogólnego przepisów ustawy o odpadach, którym jest ochrona zdrowia ludzi i środowiska przed szkodliwymi skutkami spowodowanymi przez substancję lub przedmiot, które mogą stać się odpadami oraz w świetle celów szczegółowych wynikających zasad gospodarki odpadami.

Termin „pozbywać się”, który określa zakres stosowania pojęcia „odpad”, nie może zatem być interpretowany wąsko. Przy interpretacji pojęcia „pozbywać się” należy brać pod uwagę przede wszystkim obowiązujące normy prawne dotyczące procesów ponownego użycia, przetwarzania, recyklingu oraz odzysku poszczególnych rodzajów odpadów. Istotne znaczenie mają także standardy dotyczące bezpieczeństwa używania substancji lub przedmiotów. Pozbycie się substancji lub przedmiotu, które stają się odpadem powinno być także oceniane przez pryzmat zasad: zapobiegania odpadom oraz przezorności i materialnej odpowiedzialności sprawcy zanieczyszczającego środowisko. Decydujące znaczenie dla uznania danego przedmiotu za „odpad” ma jego stan oraz wola jego poprzedniego posiadacza.

W świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zakwalifikowanie substancji lub przedmiotu jako „odpadów” wynika przede wszystkim z zachowania posiadacza i ze znaczenia terminu „pozbywać się”. Pojęcie „pozbywać się” należy interpretować z uwzględnieniem celu dyrektywy 2008/98, którym zgodnie z motywem 6 tej dyrektywy jest zmniejszenie negatywnych skutków wytwarzania odpadów i gospodarowania nimi dla zdrowia ludzkiego i środowiska. 

Link do orzeczenia NSA

GOSPODARKA ODPADAMI

Opublikowano przez

Z cyklu: Definicje ustawy o odpadach

Gospodarka odpadami– rozumie się przez to wytwarzanie odpadów i gospodarowanie odpadami. Przy czym: gospodarowanie odpadami – obejmuje: zbieranie, transport lub przetwarzanie odpadów, w tym sortowanie, wraz z nadzorem nad wymienionymi działaniami, a także późniejsze postępowanie z miejscami unieszkodliwiania odpadów oraz działania wykonywane w charakterze sprzedawcy odpadów lub pośrednika w obrocie odpadami.

Przez przetwarzanie odpadów rozumie się procesy odzysku lub unieszkodliwiania, w tym przygotowanie poprzedzające odzysk lub unieszkodliwianie.

Stosowanie do art. 16 ustawy o odpadach: Gospodarkę odpadami należy prowadzić w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, w szczególności gospodarka odpadami nie może:

1) powodować zagrożenia dla wody, powietrza, gleby, roślin lub zwierząt;
2) powodować uciążliwości przez hałas lub zapach;
3) wywoływać niekorzystnych skutków dla terenów wiejskich lub miejsc o szczególnym znaczeniu, w tym kulturowym i przyrodniczym.

Z orzeczeń sądowych:

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 kwietnia 2020 r. II OSK 692/19 – odmowa wydania zezwolenia na zbieranie odpadów.

Z uzasadnienia prawnego:

W myśl art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy o odpadach właściwy organ odmawia wydania zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów w przypadku, gdy zamierzony sposób gospodarowania odpadami mógłby powodować zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub dla środowiska. Treść cytowanego przepisu pozostaje zatem w ścisłym związku z art. 16 ustawy o odpadach, w którym ustawodawca wskazuję, że gospodarkę odpadami należy prowadzić w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz środowiska. Mając na uwadze postanowienia cytowanych przepisów wyjaśnić należy, że organ odmawia wydania zezwolenia na przetwarzanie odpadów biorąc pod uwagę potencjalne ryzyko jakie niesie ze sobą ich przetwarzanie. Oznacza to, że sama możliwość spowodowania zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi lub dla środowiska stanowi wystarczającą przesłankę dla uznania, że pozwolenie takie nie może być wydane. Tym samym niezasadne są zarzuty skarżącej kasacyjnie, że odmowa wydania zezwolenia nie może być uzasadniona samą zaledwie możliwością spowodowania w przyszłości zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi lub dla środowiska. Zezwolenie takie bowiem może być wydane jedynie w przypadku całkowitego braku możliwości spowodowania takiego zagrożenia co wynika z literalnej wykładni cytowanego przepisu.

Link do orzeczenia NSA

BIOODPADY

Opublikowano przez

Z cyklu: Definicje ustawy o odpadach

Bioodpady – rozumie się przez to ulegające biodegradacji odpady z ogrodów i parków, odpady żywności i kuchenne z gospodarstw domowych, gastronomii, w tym restauracji, stołówek oraz zakładów zbiorowego żywienia, biur, hurtowni i jednostek handlu detalicznego, a także podobne odpady z zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność. Przy czym za odpady ulegające biodegradacji – uznaje się odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów.

Z orzeczeń sądowych:

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 maja 2024 r. III OSK 134/24 – brak obowiązku gminy przyjmowania bioodpadów w PSZOK.

Z uzasadnienia prawnego:

Gmina (…) miała obowiązek tak zorganizować odbiór odpadów, aby z każdej zamieszkanej nieruchomości były one odbierane. Możliwość dostarczenia odpadów przez mieszkańca do punktu ich zbiórki stanowi tylko dodatkowy sposób ich pozbycia się przez właściciela. Sposób ten nie może być traktowany jako jedyny ani nawet jako podstawowy (zob. w tej materii wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 18 października 2022 r.; sygn. akt III OSK 5507/21; z dnia 21 kwietnia 2022 r.; sygn. akt III OSK 4944/21 oraz z dnia 18 listopada 2019 r.; sygn. akt II OSK 2892/18).

Podkreślenia wymaga, że odbiór odpadów z nieruchomości jest jednym z podstawowych obowiązków objętych zadaniem publicznym związanym z utrzymaniem czystości i porządku w gminach. (…) Każda gmina ma obowiązek utworzenia odrębnego punktu selektywnego zbierania odpadów, do którego mieszkańcy sami mogą przywozić pewne rodzaje odpadów, ale to nie zwalnia gminy od zorganizowania odbierania odpadów od mieszkańców gminy. Wprawdzie z treści art. 3 ust. 2c u.u.c.p.g. wynika, że gmina może nie zapewniać przyjmowania bioodpadów przez punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, jeżeli w zamian za opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi w całości zapewnia odbieranie tych odpadów z miejsc ich wytwarzania, to jednak wykładnia tego przepisu nie oznacza alternatywnego sposobu pozbywania się przez mieszkańca bioodpadów, tzn. albo poprzez ich przyjmowanie przez punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, albo poprzez odbieranie takich odpadów z miejsc ich wytwarzania. Z treści normy prawnej zawartej w tym przepisie wynika, że gmina fakultatywnie w przypadku bioodpadów może nie zapewniać ich przyjmowania w punkcie selektywnego zbierania odpadów komunalnych, jeżeli w zamian za opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi w całości zapewnia ich odbieranie z miejsc wytwarzania. Innymi słowy, gmina zawsze ma obowiązek zorganizowania odbierania bioodpadów z miejsc ich wytwarzania, natomiast nie zawsze jest zobowiązana do ich obowiązkowego przyjmowania w punkcie selektywnego zbierania odpadów. Należy mieć również na uwadze, że jeżeli ustawodawca zamierzał posłużyć się terminem „przyjmowanie” odpadów to taką regulację zamieściłby wprost w u.u.c.p.g. Ustawodawca traktuje „przyjmowanie” odpadów jako odmienny od „odbierania” sposób postępowania z odpadami (np. termin „przyjmowanie” zawarty został w art. 3 ust. 2 pkt 6, art. 3 ust. 2 pkt 9 lit. d tiret drugie, art. 3 ust. 2c, art. 4 ust. 2 pkt 1 lit. b, art. 6r. ust. 2d, art. 6r. ust. 3a, art. 6 ra, art. 9nb ust. 1 u.u.c.p.g.). Tam natomiast, gdzie chodzi o „odbieranie”, ustawodawca wprost posłużył się właśnie tym pojęciem (zob. np. art. 3 ust. 2 pkt 4, art. 3 ust. 2 pkt 9 lit. a, b i c, art. 3 ust. 2c, art. 3 ust. 3 pkt 3, art. 4 ust. 2 pkt 1 lit. a, art. 4 ust. 2a pkt 1, art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 6 ust. 1 pkt 2, art. 6 ust. 4, art. 6 ust. 6, art. 6c ust. 1, 2 i 2a, art. 6d ust. 1, art. 6f, czy art. 9b u.u.c.p.g.). Co istotne, przypadku, gdy dochodzi do pozbywania się odpadów przez właściciela nieruchomości poprzez ich oddanie w punkcie selektywnego zbierania odpadów ustawodawca posługuje się terminem „przyjmowanie” odpadów, a nie ich „odbieranie” (tak w art. 3 ust. 2 pkt 6 czy art. 6r. ust. 2d u.u.c.p.g.). Tym samym nie budzi wątpliwości, że termin „odbieranie” odpadów odnosi się do odbierania odpadów od właścicieli z terenu nieruchomości (a zatem u źródła).

LInk do orzeczenia NSA